Elefanti igalaaminermik illuliami?
Tusagassaqartitsivitta Public Serviceusup partiit tamaasa apersorumanngippagit sualummik uangut Kalaallit Nunaata uani qinersivimmi nunanut allanut politikki eqqarsaatigalugu iliuusissaanik nipituuliuuteqartugut oqaloqatigiumanngippatigut taava nammineerluta isummagut apuunniartariaqarpagut:
Trumpimik naapitsineq nalorninartorsiorfiungaatsiarsinnaavoq. Kalaallit Nunaata pissuserissaarnissaa, diplomatimi ilikkarsimasanik takutitsinissaq aamma minnerunngitsumik Naalakkersuisut Siulittaasuata nunanut allanut tunnganut eqqartortillugit misikkaartuujusoq – misilinneqartussanngorpoq.
Qularutissaanngilaq Mette Frederiksenip iliuusissatuaa tassaammat Kalaallit Nunaannik akuutitsinissaq. Qularutissaanngilaq præsident Trumpip tikeraarnerani nunani allani soqutigisat tikinneqarumaarmata, USA-p illersorumasai Kalaallit Nunaanniiginnartussatut.
USA pissaanilissuuvoq, Kalaallit Nunaat nunaavoq inukittuarannguaq. Silap kissakkiartornera pissutaalluni – imaatigut angallaveqalersussaavoq nunarsuup sinnerani milliarterpassuarnik naleqartussamik, nuna naalagaaffissuit pissaanilissuit akornanniippoq raketit ingeriuttakkat eqqarsaatigalugit aamma nuna timmisartorpassuarnit qulaavaneqartarpoq. Nunatsinni aatsitassarpassuaqarpoq aamma qaqutigoortunik. Taamaatuminguna nunarsuup sinnerata soqutigileraluttuinnaraatigut.
Maannakkkut qujanartumik periarfissaqalerpugut Danmarkimik suleqateqarusunnitsinnik takutitsissalluta, mianernartorpassuit akulloqquasutut illugit. Aamma Folketingimi ilaasortaatitagut aatsaat tamaa periarfissarissaartigilerput Inatsisartuni ilaasortanut tamanut paasissutissiisarnissaminnut, soorlumi taamatut neriorsuuteqareersut qineqqusaarnermi.
Kisianni nunat pingasut siuttuisa ataatsimeersuaqatigiinnissaat mianernarserataannaavoq elefantip illup igalaaminermik sanaap iluaniinneratut.
Elefanti takkutissanersoq – taannalu socialdemokratiussanersoq, Siumukkormiuussanersoq Republikaneriussanersorluunniit ataatsimeersuarnerup ingerlanerani paasinarsiumaarpoq.
Trumpi nipaatsutut ilisarisimaneqanngilaq aamma apeqqutaavoq nuannaarnersoq annukulunnersorluunniit kiisalu Kalaallit Nunaat qanoq isumaqarfiginerlugu qanoq oqassanersoq apeqqutaassapput pitsaasumik isumaqatigiissuteqarnissamut.
Mette Frederiksen aamma ministeriunertut nutaarluinnaavoq aamma ukiut ingerlanerini taassuma partiiatalu ukiut ingerlanerini Kalaallit Nunaannut akuleruttarsimaneri amerlasoorsuunngillat.
Neriuppunga Kim Kielsen diplomatimik kusanartumik takutitsiumaartoq, isumaqatigiinniallaqqissuujumaartoq aamma silatusaarluni arajutsinaveersaarumaartoq. Kisianni eqqissisimavallaartarnini saqqumilaartippallaartariaqanngilaa ataatsimiinnermi pilersumi. Sumilluunniit pisoqariaannaavoq aamma suut qaqinneqassanersut utaqqisariaqarpagut, kisianni Nordøstpassagen, rakittit pallittaalisatut ingeriuttakkat, Kalaallit Nunaata silaannartaani paasissutissiinermut atortut kiisalu sakkutooqarfiit tikinneqassaqqooqaat.
Amerikamiut nunatsinniinnerat qanoq iluaqutissarsivigissavarput?
Ruslandip Kinallu ukiuni arlaqalersuni Kalaallit Nunaannut soqutiginninnertik oqaatigisarpaat.
NATO-mi ilaasortat iligaagut. Tassa imaappoq nunat allat soorlu Ruslandip Kinalluunniit nunarput sakkulersorfigilissagaluarpassuk, Kalaallit Nunaallu tiguarniarsaralugu, taava USA, Danmark NATO-milu ilaasortat Illersuilissapput.
Tamanna 50-sikkut ingerlanerannili atuuppoq. Kalaallit Nunaannut isumaqatigiissut pitsaasuuvoq, nunatut maannamut tiguarniarneqanngisaannarnikuugatta.
Ajornerpaamik pisoqassappat nunap pissaanilissuup tigusariniarsarisinnaavaatigut aatsitassaatigut pillugit, imaatigut angallavigut pillugit aamma nunatsinni allat pissanganarsinnaasut pillugit aamma Kalaallit Nunaata nunarsuarmi nunat pissaanilissuit akornanni inissisimanera pissutigalugu.
Suleqatigiinnermi suut ujartussavagut?
Imaanngilaq isumaqatigiissutit pioreersut nutarternissaat salliutittariaqaripput.
Pisariaqarnerorpasippoq isumaqatigiissutaareersut ilaasa piviusunngortinniarnissaat. Taamatuttaaq qularnaartariaqarparput umiartortortatta iluaqutissarsissunneqarnissaa, sakkutuut ilanngunnagit, taamaattumik apeqqutaavoq isumaqatigiinniallaqqissuunissaq isumatusaarnissarlu. Kissaatigaarput USA Danmarkilu oqaloqatigineqassasut attaveqatigiinnermut aningaasaleeqataaqqullugit aamma immaqa sualummik mittarfiliortiternernut.
Immaqa aamma oqallisigineqarsinnaavoq USA suleqatigalugu pisariinnerusunik akikinnerusunillu sanaartortoqarsinnaanera; misilittagartoorsuummat sakkutooqarfiliornernut taamatullu attaveqatigiinnernut annertuunut.
Pisariaqarluinnarpoq Nuummi atlantiku qulaallug timmisartunut miffarfissap allamut inissinnissaa aalajangiusimaneqartumut naleqiullugu. 2200 meter, naammattumik sillimanissamut killeqanngitsumik sananissaq naleqqukkunnaareerpoq aallartinneqanngitsorluunniit. Timmisartut mittartussatut takorloorneqartut mittarfimmut 2200 metinut takitigisumut missinnaanngillat. Sapernarpoq. Kamassaatigisariaqanngilarput politikerit ilaat oqarmata 2200 meteriusariaqartoq taamaanngippallu sanasoqassanngitsoq. Piumaneruarput mittarfik nutaaq landskarsimut artukkiivallaanngitsoq aamma sananeqartussaq naammattumik akissarsiutigineqarsinnaanngilaq taamaattumik angalasartussat tungiuinerlu pilliutigisariaqanngilagut.
Qularnaartariaqarparput Kalaallit Nunaat nunanut allanut politikkimi qanoq inissisimanersoq. Kikkut iligerusuppaatigut. NATO, FN, Nunat Avannarliit aamma Nunat killiit Suleqatigiissitsisuni qinerpagut.
Nunat demokratiskiusut inuit pisinnaatitaaffiinik ataqqinnittut.
Ima uppertikkuminartigissanngilagut allat isumaqalissalluta peqatigut ilagiunnaarutsigit atukkagut allanngungaarnatik ajornerulernavianngitsut. Allanngortussaappummi.
Ilinniartitaanermut periarfissat pitsaanerulersinnaappat, teknologi pitsaanerulersinnaava, nalunaaruteqartarnerit pitsaanerulersinnaappat, avatangiisinut sunniuteqarnerulersinnaavugut, atorfilittat sullissinerannut atatillugu ilisimasat annertusarneqarnerusinnaappat, ilinniartitaaneq, atorfillit akornanni aamma immikkoortuni assigiinngitsuni attaveqaatit pitsaanerit, taava angusat ajussanngikkaluaqaat.
Ikioqatigiissinnaavugut nunatsinni nakkutilliineq pitsanngorsarniarlugu, Upalungaarsimaneq SAR, issittuni nuanani teknologimik ineriartortitsineq, piorsarneqarsinnaapput niuerfiit il.il.
Tassunga atatillugu USA-p iliuusai annertugisassanngikkaluartut iluaqutaaqaat.
Danmark suleqatitsialanngorsinnaavoq, kissaatigippassuk, Kalaallit Nunaannut. Aamma Kalaallit Nunaat periarfissaqalissaaq kiisami takutissallugu saperunnaarsimalluta nunanut allanut tunngasunut suleqataanissatsinnut, silatuumik pissuserissaartumillu takutillugu nunarsuarmi ullutsinni pissutsinut paasinnissimalluta kiisalu diplomatimut taamatullu politikkimi patajaattuunissamut.
Pissanganaqaaq ataatsimiinneq kinguneqarlulassanersoq.
Qanorluunniimmi kinguneqarsinnaavoq.
