Inuppassuit utaqqisinnaassuseqarlutik nakkussisarput eqqarsaatigalugit appsit soorlu Facebookitut, Snapchatitut, en firewall-popupitut ittut imaluunniit nalunaarutit oqartut mailit imaluunniit linkit toorneqassanngitsut nassiunneqarsimappata inunnit ilisarisimanngisanit, qarasaasiap silarsuaata isumannaatsuunissaa pineqartillugu.
Inuit ussassaarillaqqissut kipparissunik issallit sukkasuumik allassinnaasut nassiussisuusarunarpoq tuniniarlugit gadgetsit atorfissaqartinngisagut.
Immaqaluunniit suleqatigiit hacktivistit taaguuteqartinneqartut Anonymousinik takorloorneqartassagunarput, imaannaanngitsunk nukissallit, politikerinik eqeersaasartut aamma USA-mi naalagaaffiit ilaanni eqqartuussivinnut eqeersaasartut kiisalu USA-mi aamma eqqartuussivinnut, angutinut pinngitsaaliisartunut sallaappallaamik pillaasartut.
Ungasissupilussuarminngaanneerpasippoq eqqartussallugit paasissutissanik pillugit isumannaatsumik pissuseqarnissaq aamma qarasaasiap silarsuaata ulorianarsinnaanera. Taamaakkaluartorli paasiniapallattariaqarparput tamakku nunatsinnut qanoq sunniuteqarsinnaanersut, aningaaserivimmi kontutsinnut, oqallittarfitsinnut, qinersinernut kiisalu sulliviit isumannaatsuunissaannut.
Qarasaasiap silarsuaa ulorianartoq imaluunniit ulorianartut digitalit, Danmarkimi sillimanissakkut ulorianarsiortitsinerpaapput ullutsinni. Tassani saassunneqarsinnaaneq pingaarnerpaatut inissinneqaqqavoq nunap killeqarfiinut, immap, nunap silaannaap naleqqiullugu. Peqqarniitsuliorsinnaasunit ulorianarnertut isigineqarpoq. Atagu eqqarsaatigilaariartigu.
Suliffeqarfiit sulliviillu oqaatigineq ajorpaat hackerinit iserfiginiarneqarsimagunik. Taamaaliorneq ajorput atuisartut, sullitat imaluuniit pisisartut annilaagaleqqunagit, tunuinnaqqunagillu. Taamaattumik tamakku isertuutikujunneqarput, tamannalu uggornarpoq, hackerit (qarasaasiakkut isertortumik paasissutissanik amooriniartartut) qarasaasiallu silarsuaani pinerluttut pinnguartittarpaat allanut suli ulorianarnerusumik amooriniarsinnaalersillugit.
Soorlu aningaasaatinik tillissinnaapput, paasissutissat aqussinnaavaat aamma unammillernikkut imminnut iluaqusersorsinnaapput immaqaluunniit piginnittussaanermut tunngasut marserneqarsinnaapput imaluunniit avataaniik aqutsilernissaq anguniarneqarsinnaavoq. Aningaasarpassuarnik naleqarsinnaavoq. Pineqarpoq politikkinik allanngortitsisinnaaneq, politikerit oqallittarfiinik, aviisnik imaluunniit politikerit paarliinni paasissutissanik mianernartunik piniarsinnaapput. Pineqarsinnaapput nunanut allanut politikkimut tunngasut mianernartut, sakkutooqarnermut tunngasut paasissutissat mianernartut imaluunniit nunani allani atorfilittanut, naalagaaffiit tarkornartat inuartarerusutaannut tunngasut paasissutissat mianernarsinnaasut immaqaluunnit aqulerusutaannut.
Aamma imaasinnaavoq isummanut qinersinernulluunniit sunniiniapiluttoqartoq soorlu USA-mi kingullermik taamatut pisoqarsimasoq.
Taamaattumik pissutissaqarpoq paasiniaalluarnissamut, suut Kalaallit Nunaannut tunngasut paasiniassallugit tulluarnersoq.
Kalaallit Nunaannut suna tulluarpa?
Siullermik nassuerutigisariaqarparput Huawei alassatsitsinikuummat, naak nunarpassuarni IT-mik ingerlatsisuugaluarluni ilaatigut Danmarkimi. Uiertoqalerpoq paasineqarmat Huawei IT-mi malugigallagassaangitsunik tunorlikkut isertarfiliorsimasoq atortuliaminni. Tuluit Nunaat ima ernumalersimatigaaq allaat unitsissimallugu Huaweip 4G-mi 5G-millu atortussanngortitsinissaa, Danmark aamma ernumavoq, taamatullu aamma EU-mi nunat allat paatsiveeruteqqapput. Ernummataavoq Huaweip paasissutissanik, piginneqqaartuunermut tunngasunik, ilisimatusarnikkut paasisanik imaluunniit unammmilleqatigiinnermut tunngasunik arlaannik, politikkikkut ilersornissakkulluunniit paasissutissank mianernartunik tillerartarsinnaanera, imminnut iluaquserniarlutik imaluunniit nunaminni Kinami naalakkersuisunut nioqqutigisinnaasaminnik imaluunniit naalagaaffinnut allanut nioqqutigisinnaasaminnik.
Naliginnaavoq nunat killiit taamaasillunilu Kalaallit Nunaata iliisa Ruslandimik, Kinamik, Iranimik imaluunniit Nordkoreamik suleqateqarusuttannginnerat imaluunniit oqaloqateqarusuttannginnerat, taakku qarasaasiat silarsuaanni ulorianartorsiortitsinerpaasartutut isigineqarmata.
Aamma oqaatigissavarput kinamiut nioqquteqartuisa pisiassaataannut atortut elektroniskiusut gadgetsit ilaat Nordkoreami sananeqarnikuummata. Tamanna eqqarsartitsilaarsinnaavoq. Kilitsissiatut suleqarusunngikkaluaraanniluunniit pinngitsoorneqarsinnaanngilaq naalagaaffiit takornartat tunisassianut ilisimasaqarluartarnerat pineqartumut atorumallugu.
Taamaakkaluartorli Huawei nunarsuarmi sullivinnut allanut naleqqiulluni akikinnerpaavoq aamma Kalaallit Nunaanni Huaweip tunisassiaanik atortoqarpugut. 3G modemsit Huaweip sanaarai, 3G USB dongles Huaweip sanaarai, Modemmit Huaweip sanaarai aamma avannaani immmaqa naqqaniittup kabelip tallissutaa Huaweimeerpoq. Mobilhotspotsit qanganisaanersai aamma Huaweip sanaarai.
Atuisartutut naliginnaasutut appsit aasartakkagut – atorsinnaappata – sumiiffimmik nalunaarsuutitut atorneqarsinnaapput, inuttut paasissutissanik toqqorsiviupput, assiliivittaqarput mikrofonertaqarlutillu. Kisianni appsit ilungersuutigerujussuartariaqanngitsutut aamma atorneqarsinnaapput. Aamma atortutsinnut elektroniskiusunut atortunik ikisisarpugut, aamma atortut iserfigineqarsinnaasunik peqassajunnarsipput nioqquteqartartut pullavigisinnaasaannik. Tamakkorpiaappullu nunat Tuluit Nunaatut, Danmarkitut Frankrigitullu ittut ernummatigisaat.
Kisianni sooq Kalaallit Nunaat naalagaaffinnut takornartanut soqutiginaateqassava, aperisinnaavugut?
Ilisimasat naapertorlugit nunatsinni aatsitassanik qaqutigoortunik peqarnerpaanut ilaavugut elektornikkiliornerni atorneqartartunik. Tassa aningaasarpassuarnik nalilinnik peqarpugut, nunarsuup sinnerani pigineqartut nungoriataassagaluarpata. Aatsitassaqarfittut nunarsuarmi annersatut ilisimaneqartut Kinamit aqunneqarput, nunarsuarmi aningaasarsiornikkut unammilleqatigiinnermi nukittoraluttuinnartumit immaqa ilaatigut inunnik sulipilutsitsisarnikkut, avatangiisinik mianerinninnani tunisassiortarnikkut aamma tunisassiornermi ajortunik atugaqartitsisarnikkut qaavatigullu sumi tamaani umiarsualivinnik pisiortornikkut aamma nunaminertanik sumiluunniit pisiortornikkut nunarsuarmi angallavinnut angisuumik oqaasissaqalerusunneq siunertaralugu.
Uani tamakku nassuiassallugit annertuallaarput, kisianni googli alakkarneqakuttoorsinnaavoq paasisaqalaarusukkaanni.
Aamma Kalaallit Nunaat nunarsuarmi pissanganartumik inissisimavoq, avannaarsuani imaatigut angallanneq eqqarsaatigalugu, nunarsuarmi umiarsuaatileqatigiiffinni big, big bucksimik nassataqarsinnaasoq. Kalaallit Nunaat silaannarmi qaartartorniutit rakittit ingeriuttakkat atorlugit illersornissamut ilaavoq, nunarsuarmi iligut suleqatigalugit aamma pinngitsoortinniarlugu nunanit tatiginarpallaanngitsunit tiguarneqarsinnaaneq. Geopolitik niuerfissuuvoq, illersornissaq eqqarsaatigalugu aamma nunanut allanut politikki eqqarsaatigalugu nunarput inissisimavoq pingaarutilissuarmik, taamaattumik peqataarusussanngikkaluarutta tusaaneqarnavianngilagut.
Nunami 56000-nik inulimmik namminerlu sakkutooqanngitsumi – milliarterpassuarnik akeqarajuttumi – pissutissaqarpugut nunarsuarmioqatitsinnik suleqateqassalluta, illersorneqarnissarput pillugu aamma nunat allamiut nunatta pisuussutaanik tillingarsinnaanerannut taamatullu ineriartornikkut kinguussaannginnissatsinnut, soorlu nunani allani takuneqartareersutut.
Nunanut allanut politikki
Tassa illersornissaq eqqarsaatigalugu soqutiginaatilimmik inissisimavugut, aamma qularnaanngilaq aatsitassaatigut soqutigineqassammata aamma qangali ilisimaneqartoq sakkutooqarfeqarfimmik nunatsinniittoqarnera pissutaaqataassaaq, niuernikkut aqqutit iluanaarnartuusussat ilanngukkutsigit eqqumalluartariaqarpugut. Uani pineqarpoq naalagaaffissuit aningaasalissuillu sullivigisinnaasaminnik nassaartornissaat. Kingullertigut takuarput immaqa naqqatigut kabeli kittorarmat sulliviit arlallit susinnaajunnaariataartut aamma naliginnaalluinnartut soorlu akiliisarnerit aamma ulorinartorsiortinneqalerput, sulliviit akornanni attaveqaatit il.il. Takorluulaariaruk nalunaarasuartaateqarnikkut attaveqaatit susinnaajunnaartitaagaluarpata qanoq pisoqassanersoq.
Qanoq kinguneqassava?
Imaluunniit Kalaallit Nunaat pilersaaruteqalissagaluarpat ima angitigisunik sanaartorniarluni allaat nunat allamiut aningaasaleeqataanissaat avaqqunneqarsinnaanani taamaattumillu akiliisinnaassutsini sipporlugu akiitsortariaqarluni – akiliisinnaajunnaarlunilu. Naalagaaffiit aningaasanik taarsigassarsitinneqarunik naalagaaffimmit kitaaminut inussiarnisaanngitsumit, taava piumasaqaatigineqarsinnaavoq soorlu pingaarutilerujussuit umiarsualiviit aqulerumallugit, soorlu Sri Lankami, Tadsjikistanimi pereersutut aamma Kinap nunani allani annertuumik aningaasaliiffigisimasaani, Kinap niuernikkut angallavii pitsanngorsarniarlugit.
Suliaq siunertaqapilulluni ingerlataq, Kinap nunarsuarmi niueqatigiinnermut naalagaalersinniarlugu aamma naalagaaffinni pissaaneqarnerpaatut inissisimalersinniarlugu. Niernikkut angallaviit eqqarsaatigalugit, nioqqutissanut atortunillu nioqquteqarnermi annerpaamik oqartussaalerumalluni, sakkutooqarnikkut aamma sillimaniarnikkut.
Sooq ajornartorsiutaassava? Atagu uku oqaatsit googlikkit “Kina, inuit pisinnaatitaaffiit, akerliuneq aamm naalakkersuisut”, ujaasinerpillu inerneri atuarelugit. Kina ilisarisimaneqarpoq isumaqatigiissutinik unioqqutitsisartutut aamma naliginnaavoq unammilleqatigiinnernik paasissutissanillu nakkutiginnittarnera, inunnik naalliuttisisartutut aamma inuit pisinnaatitaaffiinut unioqqutitsisartutut. Naalagaaffiit Peqatigiit inuillu pisinnaatitaaffii asuli pilersinneqarnikuunngillat. NATO ilisiillu pilersinneqarnikuupput qularnaarumallugu innuttaasut naakkittaattuliorfigineqannginnissaat aamma ikinnerussuteqartut malersorneqartannginnissaat sorsuttoqartillugu.
Nunarsuarmi pissutsit soorunami assigiinngitsorujussuupput, kisianni Naalagaaffiit Peqatigiit NATO-lu isumaqatigiissuteqarfiupput nunarsuarmi ataqqeqatigiilluni inooqatigiinnissamut, taamaasilluni arlaleriarluni eqqarsaqqaartoqartussanngorlugu avissaarnialissagaluaraanni taakkunannga.
Aamma nunat akornanni taamaasilluni illersorneqarnissaq qularnaarneqarnikuuvoq, naalagaaffissuarnit imaaliallaannaq tiguarneqarsinnaajunnaarsillugit, tassanili siunertaavoq iligiinni naalagaaffiit annerumaat akuliutissatut illersorlugillu killeqarfiit, nuna imartallu. Aamma isumaqatigiissuteqartoqartarpoq torersumik peqatigiinnissaq pillugu taamatullu nunagisamiititat naalagaaffiit isumaqatigiissuteqarfigineqartarput quid pro quo pillugu.
Qarasaasiap silarsuaani isumannaatsuunissaq pillugu Naalagaaffeqatigiit suleqatigiinnerunissaat
Kalaallit Nunaat elektroniskiusoq uterfilaarlugu: Sooq kiniserit niueqatigiinnassanngilagut NATO-mut USA-mullu taarsiullugit?
Pissutigalugu kiniserit oqaluttuarisaanermi imaluunniit ullutsinni inunnut pitsaasumik pinninneq ajormat aamma pisinnaatitaaffeqartitserpiarneq ajormat. Ileqquunngilaq kiffaanngissuseqarluni inooqataatitsinissaq, demokratiskiusumik imaluunniit inunnut naapertuilluartumik pissuseqartarneq. Naalagaaffissuaq innuttaminut nakkutilliisarpoq isumaqarluni kiffaanngissuseqarnissaq pingaaruteqanngitsoq aamma innuttani nukillaarsartarpai inuartarisarlugilluunniit politikkiminnut akerliungaangata.
Aamma pissutaaqataavoq suleqatigilissagaluarutsigu kingunissai. Naalagaaffeqatigiinni piginnaasaqarluartoqarnera atorlugu aamma suleqatigiilluarnikkut suliffeqarfiit ulorianartorsiortitsilernavianngitsut isumaqatigiissuteqarfigisinnaagaluarpagut – soorunami Kinami nunarsuullu sinnerani suliffiit tamarmik ulorinartuunngillat pasinartuunatillu. Ajornartorsiutaaginnarpoq ajortunik akoqarmata aammalu ilisimannginnatsigu sorliit ajortuunersut. Aamma peqataanik aalajangertariaqartussaavarput sunik kikkunnillu niueqateqassanerluta, kilitsissiaqarnikkut paasissutissiissutigineqartut tunngavigalugit. Kalaalit Nunaat nammineerluni nunanut allanut isumaqatigiinniartartunik annertusiartortitsisinnaanngilaq, ilisimasaqanngilaq, isumaqatigiinniarnermut naammattunik ilisimasaqanngilaq, kilitsissiaqanngilaq aamma sakkutooqanngilaq il.il. aamma takorloorneqarsinnaanngilaq pisariaqartitsinerput naapertorlugu tamakkunannga peqalernissarput immitsinnut illersorniarluta aamma innuttaasut niuernikkut ukapaatinneqartut illersorniarlugit aamma nunagisamut oqartussaanerup annaasinnaaneranut.
Aamma taasannik pilersitsissagaluarutta akilersinnaanavianngilarput – aningaasaqarnittami affaa matusarparput naalagaaffiup tapiissutaanik aamma piviusunngortitsinavianngilagut nunami maani inuit tamarmik nukii pilliutigigaluarutsigilluunniit. Tassa sakkunik peqalissagaluarutta, sakkutooqalissagaluarutta, digitalimik sillimaniarnikkut upalungaarsassagaluarutta attuumassutillit tamaasa ilanngullugit, nunatta namminersortutut illersornissaa pillugu.
Aamma nunarsuarmi pisuussutinut kisermaassinissaq isumassarsiatsialaanngilaq. Kina niuerfissuarni naalagaanngorniarluni anguniakkani iluatsissappagu, taava nunarsuaq tatineqassaaq.
Qularaanni oqaluttuarisaaneq pillugu atuakkat quppertariaqarput atuarlugulu naalagaaffiit kisermaasisut qanoq ingerlasimanersut aamma innuttai qanoq pineqartarsimanersut. Aamma nunarsuarmi inunnut tamanna ilumut iluaqutaasimanersoq.
Taavami kikkut iligerusuppagut?
Kisianni. Aamma paasiniartariaqarparput kikkut iligerusunnerlugit, tassa kina kikkulluunniit iligigaanni Kalaallit Nunaanut innuttaanullu pitsaanerussanersoq, ajunnginnerusumik pinnissanersut ataqqinninnerullutillu kiisalu kikkut iligigutsigit nammineersinnaatitaasassanersugut aamma innuttaasunut il.il. Tassunga atatillugu maannakkut iligut ajungaarujussuarput. Kalaallit Nunanni politikkernikkut suleqatigiittoqarnerunissaanik kissaateqannginneq aamma Naalagaaffeqatigiinnut qaninnerusumik perusunnginneq Naalagaaffeqatigiit pisuussutigiginngilaat.
Nunarput ima inoqatiginngilaq allaat allaat sakkutooqarsinnaalluta, qarasaasiat silarsuaanni pissaaneqarsinnaalluta, nunanut allanut atorfilittatigut attaveqarluarsinnaalluta, kisimiilluta annertuumik niunernikkut isumaqatigiissuteqarsinnaalluta il.il.
Nunat suulluunniit nunarsuarmi kisimiinngisaannarput. Suleqatissarsiortarput iligiiaarlutillu.
Oqallisineqarsinnaavoq kikkut suleqatigissallugit pitsaanerussanersoq assortorneqarsinnaanngilarli Danmark Kalaallit Nunaallu ukiorpassuarni ataqatigiissimammata kiisalu aamma Nunat Kitaaniittut ilungersormata inuit pisinnaatitaaffeqarnissaat qularnaarumallugu aamma Europap USA-llu peqatigiillutik sulissutigaat ileqqorissaarnissartik. Arlaannik pisoqaraangat eqqunngitsunik tusagassiuteqarpugut, kattuffeqarpugut suleqatigiiffinnillu peqarpugut nakkutilliisussanik kiisalu aamma Naalagaaffiit Peqatigiit isumalluutigisinnaavagut. Ataatsimoorluni suleqatigiiffit pigisarput pitsaanerungaarpoq nunanut allanut inuit tammaannartarfiinik suleqateqarnissatsinnut naleqqiullugu aamma inuit eqqumiitsumik eqqartuunneqarlutik paarnaarussaaginnartarfiinut naleqqiullugu. Inatsisitigut illersorneqarneq, inuit pisinnaatitaaffii, nunat akornanni oqaloqatigiissinnaaneq sungiusartariaqarpagut malillugillu Kalaallit Nunaanni.
Kalaallit Nunaat nunanut allanut attaveqarpoq, Sakkutooqarpoq, ileqarpoq aamma allanik iluaqutissarsivigineqarsinnaasunik peqarpoq Danmark Naalagaaffeqatigigallartillugu aamma Suleqatigiissitsisut isumaat naapertorlugu Danmark suli annerusumik suleqatigisariaqarparput nunanut allanut tunngasut pillugit, piviusorsiortumik aamma silatuumik.
Danskit nunanut allanut attaveqarnerat iluaqutigilluarparput, Sakkutooqarnerat iluaqutigaarput, killeqarfitsinni aamma ingerlatani Search and Rescueni aamma inuusuttut ilinniartitaanerat allallu eqqarsaatigalugit.
Ruslandip misilerartuarpaa maani nunami eqiiganersugut, aningaasanik aasassaqarmat sinippallaarutta.
Nunat tamarmik, nunanik allanik niueqateqartarput, isumaqatigiissuteqartarput aamma ataatsimooqateqartarput. Danmarkimi inuit pisinnaatitaaffii ataqqineqarput annerpaatigut aamma ikioqatigiinnikuuvugut kinguaariippassuit ingerlanerini, ilaqutariittut aamma il.il. taamaattumik uummatitsinni immikkut inissisimajuaannarput. Suleqatigiinneq taanna siuarsartariaqarparput atorluarnerullugulu.
Kilitsissiaqarnikkut aamma qarasaasiap silarsuaani suleqatigiinnikkut, danskit ineriartortitsiniarlutik suliniutaannut akiliilluta ilannguttariaqaraluarpugut – immitsinnut sorsuakkiariunnaarluta eqqarsarluta nammineq aqqiissutissanik ineriartortitsisinnaalluta. Aningaasat ilisimasallu ilinniartitaanermut atorneqartariaqarput, inunnik isumaginninnermut aamma allanut innuttaasut pisariaqratitaannut. Nammineerluta programminik ineriartortitsissanngilagut e-boksiliorlutalu.
Danmark Kalaallit Nunaannu qarasaasiap silarsuaa eqqarsaatigalugu sinngussimapput, taamaakkaluartorli immikkoortumik nukittuumik pilersitsisinnaavugut paarlaateqatigiittarlutalu paasissutissanik, ulorinartorsiortinneqarnernut tunngasunik kiisalu periutsinik innuttaasut illersorniarlugit, politikkikkut aamma ilisimatusarnikkut kiisalu allatigut suliniutitigut iluaqusiisinnaasutigut.
Qarasaasiap silarsuaani ulorinartorsiortinneqarnerup ulorianartortaraa aggertarmata nunarsuami suminngaanniilluunniit tassanerpiarlumi silarsuaq ataqatigiippoq piumagutta piumanngikkaluaruttaluunniit.
Naalakkersuisut kiisalu nunanut allanut sillimanissamullu politikkiat – qanoq akeqassava?
Ernumanarpoq immikkoortumi Naalakkersuisoq naammattunik suli ilisimasaqanngimmat immikkoortumut taamatullu aamma atorfilittai kinguussaaqqammata. Tony DItlevsdal isumaqarpoq nammineerluta 2018-mi e-bokseqarnerput iluarsiivigissagipput kiisalu nunatsinni kikkut tamarmik akeqanngitsumik emaileqalertariaqartut – Namminersorlutik Oqartussat paarlattuanik nakkutigisassaanik. Oqaatigineqanngilarli, naak siunertaq kusanaraluartoq, Namminersorlutik Oqartussat allalluunniit innuttaasunut namminneq susassaannut nakkutilliisussaanngitsoq, aamma uangut nammineerluta nammineq e-bokseqalernissarput aningaasartuutigisussaanngilarput, periutsinik allanik isumannaannerusunik Danmarkimiit pisisinnaagutta.
Paasisariaqarparput Naalagaaffeqatigiinni annerungaartumik suleqatigiittariaqaratta soorlu qarasaasiap silarsuaa eqqarsaatigalugu aamma IT-mi aaqqiissutigineqartartut. Danmarkip tamanna aamma soqutigisariaqarpaa.
Ullumikkut qularnanngilaq elektroniskimik attaveqatigiilernissatsinnut periarfissanik pisisinnaajunnarsivugut; soorlu oqarasuaatinik, qarasaasianik aamma allanik qarasaasiap atortuinik webimi taartumi (Tor-browserip silarsuaani) akikitsumik. Attaveqaateqarpugut pingaarutilinnik, niuernermut isumaqatigiissuteqarpugut aamma suliffiuteqarpugut, aningaaseriveqarpugut napparsimasullu journaleqarput aamma allarpassuit paasissutissat inunnut ataasiakkaanut tunngasut uniinngasuutigaagut elektorniskimik.
Taamaatumik qularnaartariaqarparput pitsaasumik qularnaarnissaat, soorlumi aamma qularnaartariaqaripput Namminersorlutik Oqartussat, kommunit allallu pisortat ingerlatsiviisa sillimaniarnikkut illersorluarneqarnissaat.
Aamma qularnaartariaqarparput, isummat, isummersortartut kiisalu qinersinerit sallutiliuutinit sunnerneqartannginnissaat aamma isummersortartunit – taamatullu aamma politikerit ikioqatigiipilullutik isumaqatigiissusiortannginnissaat sillimaffigisariaqarparput Kalaalit Nunaanni immikkoortut pingaarutillit nunanut takornartanut tunniunneqarsinnaanerat pinngitsoortikkumallugu aamma elektroniskimik. Allaanngilaq kilitsissiaqarneq pillugu oqaluttuaannakasillartunga – kisianni tassa ullutsinni piviusut taamaapput.
Illersorneqarnissarput pisariaqartipparput, nunarsuup ilaani nunat ilaasa aningaasaatigut tillinnginniassammatigit, paasissutissaatigut imaluunniit inuttut pigisagut paasissutissaatigulu, siunertaralugu imaatigut, silaannakkut imaluunniit nunaannakkut imaluunniit Naalagaaffimmi imminuinnaq iluaqusernissaq.
Aningorluarnerussavarput ikioqatigiikkutta kiisalu nunatsinni pikkorissunik ilisimasaqarluartunik aqutsisoqarutta.
Neriuppugut maani Napasuliarsuarmi Nuummiittumi ulapputissasut, malinnaalerumallutik qularnaarlugulul Danmarkip Kalaallit Nunaatalu qarasaasiakkut silarsuaasa akornanni attaveqatigiilluartoqalernissaa.